De Nutsspaarbank

Voor versie in het Fries: klik hier

Dit verhaal gaat over het ontstaan van de Nutsspaarbank/Bondsspaarbank/Friesland Bank in Grou. De Friesland Bank is in 2014 opgegaan in de Rabobank. De heer Durk van der Mei heeft over de geschiedenis onderstaande op papier gezet. 


De NUTSSPAARBANK te Grou. 

In het voorjaar van 1914 kwam bij het bestuur van het “Departement Grouw der Maatschappij tot Nut van’t Algemeen” een brief op tafel van het lokale ziekenfonds “It Gild” met de vraag of het “Nut” bereid zou zijn om een spaarbank in Grou op te richten. “It Gild” beschikte namelijk over een fors kassaldo, dat men graag rentegevend wilde uitzetten. 

Het verzoek van “It Gild” kreeg een goed onthaal bij het bestuur van het “Nut” en zo gebeurde het dat, na het nodige voorbereidende werk door het bestuur van het “Nutsdepartement”, er een afzonderlijke stichting in het leven geroepen werd, genoemd “Nutsspaarbank, gevestigd te Grouw” en wel op 14 mei 1914. Daartoe werd uit het kapitaal van het “Nut” een som afgezonderd van honderd gulden! 

In de statuten stond het doel van de “Nutsspaarbank” aldus omschreven: 
“Haar doel is het sparen aan te kweken en te bevorderen door gelegenheid te geven gelden voor korter af langer termijn rentegevend te beleggen en door andere wettige middelen, die aan dit doel bevorderlijk kunnen zijn”. 
De “Nutsspaarbank” was vooral bedoeld voor “de kleine man”. 

In het eerste spaarbankbestuur werden benoemd de heren: O. Greebe, L.Lyklema, L.G.Lykles, A.Prins en P.van Riesen. Naast bestuursvergaderingen verzorgden de bestuursleden zelf ook de zittingen van de spaarbank door bij- en afschrijving in de bekende spaarbankboekjes, terwijl op het einde van het jaar de renten handmatig werden bijgeschreven door de leden van het bestuur. 

In het beginjaren werden de zittingen op diverse locaties te Grou gehouden, waaronder de kleuterschool aan de Raadhuisstraat. In 1958 kwam het eigen gebouw aan de 
Mr. P.J.Troelstrawei 6 gereed. 

Om het sparen vooral ook onder de jeugd te bevorderen, werd in de twintiger jaren door het bestuur besloten om aan iedere pasgeborene een spaarbankboekje met één gulden uit te geven. 

In 1937 werd het “schoolsparen” geïntroduceerd, dat veel Grouster schoolkinderen heeft aangezet tot sparen. Daarnaast nam in latere jaren “Wereldspaardag”, ieder jaar op de laatste zaterdag in oktober, een bijzonder plaats in. 
Met “Wereldspaardag” heeft de bank ook heel wat verenigingen op het gebied van cultuur en sport, maar ook op vele andere terreinnen van de Grouster gemeenschap gesteund. Het motto van de “Nutsspaarbank” was lange tijd: 
“Lis eltse dei in botsen wei”.  
“Leg iedere dag twee en een halve cent opzij”. 

Naast de al bij de oprichting genoemde bestuursleden, hadden het in latere jaren ook zitting in het bestuur: A. Folkertsma, A. Jelles, G. Oosterhout, D. de Vries, F.H. Pasma, S.S. Zwat, J.N. Mulder, N. Nammensma, mr. F.J. Bakker, J. Scheffer, 
M. Schilstra, P.G. Halbertsma, J. Nieuwenhuis, K. Terpstra, 
R. Bergsma, J. Deelstra, F.J. Hoekstra, W. Leenstra, 
E. IJselstein, B.H. Braam, H. Tichelaar, D. van er Mei, 
R. Leenstra en J.F. Hoekstra. 


In 1969 werd de naam “Stichting Nutsspaarbank Grouw” gewijzigd in “Stichting Bondsspaarbank Grouw”. Belangrijk was de deelname van het bestuur aan het jaarlijkse spaarbankcongres van de “Nederlandse Spaarbank Bond”, waar de spaarbank sinds de oprichting nauw mee was verbonden. 
Om een verbetering van de belangen de cliënten te bewerkstelligen ontstond op 1 januari 1976 door een samenwerkingsovereenkomst met de Friesland Bank in Leeuwarden een nieuwe fase in het bestaan van de spaarbank. 
De naam van de “Stichting Bondspaarbank Grouw” veranderde in “Stichting Spaarbank Mid-Fryslân” en werd de band met de “Spaarbankbond” beëindigd. 

Op 18 april 1980 opende burgemeester B. Holtrop het nieuwe kantoor van de Friesland Bank, dat het voormalige spaarbankgebouw aan de Mr.P.J.Troelstraweg verving. Een nieuw onderkomen dus voor zowel de Friesland Bank als de Spaarbank. Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de spaarbank werd op Sint Piterdag 1989 de Grouster gemeenschap een carillon in de Sint Pitertoren aangeboden. 

Met ingang van 1 januari 1994 werd als gevolg van de bepalingen in de nieuwe Wet Toezicht Kredietwezen de samenwerkingsovereenkomst omzet in een fusie met de Friesland Bank. 

De “Stichting Spaarbank Mid-Fryslân” werd omgedoopt in “Stichting Fûns Mid-Fryslân”. In het vervolg kon “It Fûns” beschikken over een jaarlijks dotatiebedrag van de Friesland Bank om daarmee bepaalde belangen in de regio midden-Fryslân te steunen. Sinds die tijd zijn vele doelen door “It Funs” gesteund. 

Door het opgaan van de Friesland Bank in de Rabobank kwam er ook een eind aan de relatie Friesland Bank/ Fûns Mid-Fryslân. Wat dat betreft was 2014 niet alleen voor de Friesland Bank een bijzonder jaar, maar ook voor de “Stichting Fûns Mid-Fryslân”, welke zijn oorsprong dus vindt in de oprichting van de “Nutsspaarbank” , ruim 100 jaar geleden. 

Zonder andere bestuursleden tekort te willen doen, heeft vooral de heer Feike Jan Hoekstra (1927-2017) als kassier, penningmeester, directeur en later als bestuursvoorzitter en bestuurslid een belangrijke rol gespeeld. Meer dan 55 jaar is hij in genoemde functies aan de bank verbonden geweest en was als het ware de rode draad in het bestaan en de ontwikkeling van de “Nutsspaarbank” in Grou. 

Tenslotte kan nog aangegeven worden dat de “Stichting Funs Mid-Fryslân” op basis van een afkoopsom van de Friesland Bank als zelfstandige instantie met zijn werk op het terrein van sponsoring van bepaalde doelen in de plaatselijke gemeenschap nog steeds doorgaat. 

                                                          0-0-0-0-0